

لکنت به عنوان یک اختلال پیچیده شامل دو بخش آشکار و پنهان است. بخش آشکار شامل اسپاسمهای عضلانی و تلاش برای کنترل آنها است، در حالی که بخش پنهان شامل احساسات منفی مانند خجالت، احساس گناه و کاهش اعتماد به نفس است. این تمثیل به کوه یخی شباهت دارد که بخش عمده آن زیر آب قرار دارد.

لحظه ی لکنت زبان یک انقباض ناگهانی و غیر ارادی است که در یک یا گروهی از عضلات گفتاری اتفاق می افتد. در اختلال لكنت، كه يك پديده پيچيده و چند بعدی است، چيزی بيش از ويژگي های سطحی وجود دارد. شايد در اين زمينه مشهورترين توصيف، تمثيل كوه يخ شيهان باشد. براساس اين تمثيل اختلال لكنت مانند يك كوه يخ شناور است، اين كوه يخ دارای يك بخش پيدا و يك بخش پنهان است. بخش پيدا، آن بخش از كوه يخ است كه در بالای سطح آب قرار دارد و فقط ده درصد از تمام آن را تشكيل مي دهد. اين بخش از لکنت را مي توان به دو بعد تقسيم نمود:
رفتارهايی كه به طور آشكار با تلاش گوينده جهت رهايی از اسپاسم ها، كنترل آنها يا اجتناب از آنها، مرتبط و وابسته هستند. اسپاسم های لكنت اساساً يا از نوع تونيك (انقباض عضلانی مداوم مانند قفل و كشيده گويي) می باشند، يا از نوع كلونيك (انقباض عضلانی مکرر مانند انواع تكرارها). نود درصد باقي مانده زير آب است و نمي توان آن را از بالا مشاهده كرد. اين بخش شامل رفتارهای اجتنابی پنهان و به طور كلی شامل احساسات و عواطفي می شود كه در فرد در اثر لكنت به وجود می آيند. بخش پنهانی شامل موارد زیر است:
۱. سفت کردن عضلات مکانیزم والسالوا: مکانیزم والسالوا به انقباض شدید عضلات برای ایجاد فشار در قفسه سینه و حنجره گفته میشود. این انقباض، که معمولاً برای تثبیت بدن یا در پاسخ به شرایط استرسزا رخ میدهد، در افراد دارای لکنت میتواند به یک واکنش ناخودآگاه تبدیل شود. در این حالت، عضلات گفتاری بهصورت غیرطبیعی سفت شده و منجر به ایجاد دشواری در تولید گفتار روان میشوند.
۲. الگوهای تنفسی نامنظم: افراد دارای لکنت معمولاً دچار الگوهای تنفسی نامتعادل میشوند. بهعنوان مثال، ممکن است قبل از صحبت، تنفس خود را حبس کنند یا نفسهای کوتاه و سریع بکشند. این الگوهای غیرطبیعی میتوانند موجب محدودیت در جریان هوای مورد نیاز برای گفتار شوند و تولید صدا را دشوارتر کنند.
۳. عواطف، احساسات و ادراکات منفی (از قبیل: خجالت، احساس گناه، آشفتگی، پایین آمدن عزت نفس و نداشتن اعتماد به نفس): این افراد اغلب به خاطر ناتوانی در روان صحبت کردن، خجالت می کشند. همین طور، چون در برقراری ارتباط با دیگران مشکلاتی دارند، اغلب احساس پوچی و بیهودگی می کنند. آن ها از اینکه به خاطر لکنت نمی توانند به خواسته های خود دست یابند، احساس گناه می کنند، و به خاطر روان نبودن گفتارشان و بی حوصلگی شنونده ها احساس ناراحتی می کنند.
۴. ترس از موقعیت گفتاری ویژه: بیشتر افراد دارای لکنت از موقعیت های گفتاری ویژه مثل استفاده از تلفن، سفارش غذا در رستوران، پرسیدن نشانی از رهگذرو غیره می ترسند. وقوع لکنت معمولاٌ وقتی که فرد دارای لکنت با شخص دارای قدرت، مانند: پلیس، پدرومادر، معلم، یا رئیس خود صحبت می کند، بیشتر می شود. افراد دارای لکنت معمولاٌ وقتی که در تنهایی با خودشان حرف می زنند، یا زمانی که در خلوت با یک حیوان اهلی صحبت می کنند، به هیچ وجه لکنت ندارند. این افراد اغلب وقتی که با همسرشان صحبت می کنند، کمتر به لکنت می افتند، احتمالاٌ به این دلیل که همسر تا اندازه ای خود دوم او محسوب می شود.
۵. استفاده از آغازگرها و پرکننده ها: افراد دارای لکنت گاهی برای شروع صحبت از کلمات یا صداهای غیرضروری استفاده میکنند، مانند “آه”، “اممم”، یا “خب”. این پرکنندهها به آنها کمک میکنند تا زمان بیشتری برای غلبه بر انسدادهای گفتاری داشته باشند، اما در عین حال ممکن است گفتارشان را طولانیتر و نامنسجمتر نشان دهد.
۶. شگردهای اجتناب: زمانی که فرد دارای لکنت احساس کند ممکن است روی واژه های خاصی گیر کند، اغلب از واژه ی دیگر با معنای مشابه، استفاده می کند. بیشتر وقت ها این واژه ی جایگزین شده کمتر با موضوع تناسب دارد، و ممکن است این استنباط را تقویت کند که او برای برقراری ارتباط مؤثر توانایی ندارد. گاهی افراد دارای لکنت چیزی می گویند که با آن چیزی که می خواستند بگویند، کاملاٌ متفاوت است.
۷. کناره گیری: روش دیگر فرار از چنگ لکنت، پرهیز از صحبت کردن است. احتمالاٌ لحظه ای را به خاطر می آورید که مجبور بوده اید به گفتار نامفهوم شخصی که از صحبت کردن هراس داشته است، گوش کنید. این حالت احتمالاٌ از ناکام کننده ترین موقعیت ها است که فرد دارای لکنت به اجبار آن را تحمل می کند.
۸. پرهیز از ارتباط چشمی: اجتناب از برقراری ارتباط چشمی یکی از رفتارهای شایع در افراد دارای لکنت است. این رفتار معمولاً از احساس خجالت یا نگرانی از واکنشهای دیگران ناشی میشود. آنها ممکن است هنگام لکنت از نگاه مستقیم به مخاطب خودداری کنند تا تأثیر منفی لکنت بر روابطشان را کاهش دهند.
۹. تمایل به بی حرکت ایستادن: برخی افراد دارای لکنت در لحظات لکنت، تمایل دارند بدن خود را کاملاً بیحرکت نگه دارند. این رفتار میتواند تلاشی ناخودآگاه برای تمرکز بیشتر بر کنترل عضلات گفتاری یا کاهش توجه دیگران به لکنت باشد.
۱۰. با صدای آهسته صحبت کردن: صحبت کردن با صدای آهسته ممکن است بهعنوان روشی برای کاهش فشار روانی و فیزیکی هنگام تولید گفتار استفاده شود. این استراتژی میتواند به کاهش وقوع لکنت کمک کند، اما در عین حال ممکن است گفتار فرد را بیش ازحد محتاطانه یا نامطمئن جلوه دهد.
۱۱. مقاومت نسبت به تغییر: درسطح خوداگاه، به طور مسلم بیشتر افراد دارای لکنت دوست دارند که لکنت نکنند، ولی مقاومت نسبت به تغییر جزء ماهیت و فطرت انسان است. هر فرد دارای لکنت می داند که اگر روان صحبت کند از او انتظار می رود که بیشتر صحبت کند و اجتماعی تر شود، ولی ضمیر ناخوداگاه او ممکن است فکر کند او توانایی انجام این کار را ندارد. بنابراین، ذهن ناخوداگاه او نسبت به این تغییر از خود مقاومت نشان می دهد. تمثیل کوه یخ شیهان به توصیف این حقیقت می پردازد که بیشترین تجربه فرد از لکنت در “زیر سطح” قرار دارد.
همچنین بیشتر بخوانید
تشخیص و درمان لکنت زبان در کلینیک نگاه نو با استفاده از جدیدترین روشهای گفتاردرمانی، به شما کمک میکند تا به گفتاری روان و بدون استرس دست یابید. متخصصین مجرب ما با ارزیابی دقیق و تدوین برنامههای درمانی شخصیسازی شده، در کنار شما هستند تا مهارتهای گفتاری و اعتماد به نفس خود را بهبود بخشید. برای دریافت مشاوره و شروع درمان، همین امروز با ما تماس بگیرید و اولین قدم را به سوی بهبودی بردارید.